Verslag vergadering erfgoedcommissie 25 november 2024

• Tijd: 19:30 - 21:30 uur
• Locatie: Raadhuis Heerde, Bonenburg
• Voorzitter: mevrouw F. Bosch-Kruimel
• Aanwezig: mw. F. Bosch-Kruimel (waarnemend voorzitter), mw. W. Allersma, dhr. J. Stap, mw. A. Brem-Mackaay, dhr. S. van den Bergh, mw. R. Perlot (ambtelijk secretaris, notulist)

1. Opening

Verslag:

WB opent de vergadering. Korte voorstelronde in verband met het aansluiten dhr. A. de Winter.

2. Vaststellen agenda

De agenda wordt ongewijzigd vastgesteld.

3. Mededelingen

• Inkomend kaartje geboorte Amelie, dochter van commissielid AB.
• Voorstel data overleggen 2025: 27 januari, 31 maart, 16 juni, 15 september en 1 december

Verslag:

• Mw. Brem heeft zich afgemeld.
• De volgende data worden vastgesteld: 27 januari, 31 maart, 16 juni, 15 september en 1 december 2025.

4. Vaststellen verslag 9 september 2024 & actiepuntenlijst

Naar aanleiding van het verslag:

• muziekkoepel Heerde: inloopavond 28 november 2024 van 18:30 - 20:30 De Heerd. Zie bijlagen: actieve raadsinformatie Proces ontwerp/inrichting openbare ruimte centrumplan Heerde en de brief over de inloopavond.

Verslag:

Aanvullen

• Mw. Brem-Mackaaij was de vorige vergadering aanwezig, maar staat niet vermeld bij “leden”. Verslag aanvullen op dit punt.
• Nummering toevoegen

Verslag wordt met inachtneming van het bovenstaande vastgesteld.

Actiepuntenlijst:

• Immaterieel erfgoed: FB heeft input ontvangen van AB. Het document wordt een volgende keer behandeld.
• Nieuwe Heerdenaren: nieuw document aangebracht voor deze vergadering.
• Aandachtspunten Omgevingsvisie: komen te zijner tijd terug.

Voor nu geen wijzigingen.

Naar aanleiding van het verslag:

• Vier het kanaal: blijft een aandachtspunt voor de commissie, op de agenda als een mogelijk actiepunt om over te brainstormen.
• Centrumplan & muziekkoepel: 28 november wordt een informatiebijeenkomst georganiseerd voor omwonenden en geïnteresseerden over de plannen voor de openbare ruimte in Heerde. Dhr. N. Haverkamp licht kort toe. Het plan dat gepresenteerd wordt is een voorlopig ontwerp. Doel van de bijeenkomst is het verzamelen van meningen.

5. (Voormalig beheerderswoning) begraafplaats Wapenveld

De gemeente Heerde streeft naar het toekomstbestendig maken van de begraafplaats in Wapenveld. De bedoeling is de begraafplaats een kwaliteitsimpuls te geven en ook om de begraafplaats uit te breiden met ruimte voor nieuwe graven. Daartoe is een concept Masterplan opgesteld (zie bijlage, vertrouwelijk), ook is een cultuurhistorische quickscan opgesteld (eveneens zie bijlage, vertrouwelijk). De uitkomsten van de quickscan worden nog in het masterplan verwerkt.

De commissie wordt om advies gevraagd. Daarbij is het projectteam benieuwd hoe de commissie aankijkt tegen:

• de toekomstige inrichting van de begraafplaats, en dan
• specifiek tegen de locatie, rol, functie, betekenis van de beheerderswoning aan de Groteweg 36 in deze toekomstige inrichting.

Het advies van de Erfgoedcommissie wordt meegenomen in de belangafweging en definitieve uitwerking van het masterplan.

Dhr. A de Winter geeft een korte toelichting waarom het masterplan is opgesteld en ook waarom advies aan de Erfgoedcommissie wordt gevraagd.

Hij geeft aan dat de begraafplaats medio 2027 vol is. Daarom is er een verkenning uitgevoerd naar hoe verder. Een zoektocht naar een lange termijnvisie. De resultaten van deze verkenning c.q. zoektocht zijn neergelegd in een concept masterplan. Dit masterplan is nog niet volledig. Onder meer erfgoed moet nog worden toegevoegd. De inzet is om het Masterplan in Q1 2025 in de raad te behandelen.

In opdracht van de gemeente is een quickscan uitgevoerd naar de cultuurhistorische waarde van de beheerderswoning. De beheerderswoning ligt op grond van de gemeente en heeft de bestemming wonen. Bij het opstellen van de quickscan is het interieur niet meegenomen. De woning is gebouwd rond 1930, midden/eind jaren 80 is de voormalige beheerder met pensioen gegaan. Daarna heeft de woning niet meer de functie van beheerderswoning vervuld. Voorheen stond in de buurt nog een tweede woning, maar deze is al jaren geleden gesloopt.

Voor het opstellen van de quickscan is geen veldbezoek gebracht en heeft ook geen locatie onderzoek plaatsgevonden. Volgens WA vraagt dit om een vervolgonderzoek. SvdB geeft aan dat de structuur van de woning is aangetast; uit foto’s blijkt dat binnenkant niet bijzonder is. WB beaamt dit laatste.

Op dit moment voorziet het concept masterplan niet in een variant tot uitbreiding met behoud van de beheerderswoning.

Dhr. De Winter geeft aan dat de woning nu anti-kraak wordt bewoond. Als de woning niet betrokken wordt bij de begraafplaats, ligt verkoop voor de hand. Het verhuren van de woning is geen optie voor gemeente. WA geeft aan dat aan de verkoop voorwaarden kunnen worden verbonden om de relatie van de beheerderswoning tot de begraafplaats te beschermen.

De begraafplaats kan worden gelezen als een geschiedenisboek van ruim 100 jaar. WA vraagt aandacht voor de huidige beheerderslocatie: dat is een markant gebouw uit zijn periode (Post65). Het heeft de uitstraling van een aula.

Het baarhuisje kan aangemerkt worden als functionele historie, maar heeft geen beeldkwaliteit. Voorbeeld van jaren 50 architectuur.

Het is (nog) niet bekend wie de gemeentearchitect was ten tijde van het ontwerp van de beheerderswoning. Niet zeker is of de gemeentearchitect het pand ontworpen heeft. Belangrijk om uit te zoeken: het kan uitmaken wie de architect was die het pand heeft ontworpen.

SvdB geeft aan dat het vertrekpunt zou moeten zijn: hoe kunnen we dit behouden. De verschillende gebouwen hebben waarde als ensemble. Wat is de reden om de verschillende gebouwen te verplaatsen? Een optie voor de beheerderswoning –als deze geen nieuwe functie krijgt en niet verkocht wordt - zou kunnen zijn om de natuur zijn gang laten gaan (tijdsbeleving). De commissie twijfelt over de haalbaarheid van deze optie.

WA geeft aan dat het landelijk een trend is om funerair erfgoed, zoals begraafplaatsen, te beschermen. Onderzocht kan worden of de begraafplaats als complex kan worden beschermd.

Terughoudendheid is in het advies aan het college op zijn plaats. Aandachtspunten voor het advies zijn:

• Mogelijkheid behoud huidige beheerderslocatie (post65);
• Mogelijkheid behoud baarhuisje, maar dan als ensemble met andere gebouwen.
• Mogelijkheid behoud beheerderwoning en indien de woning toch verkocht wordt inzetten op het opnemen van randvoorwaarden dan wel het geven van een status aan de woning (dat laatste is mogelijk noodzakelijk om de woning bij verkoop voldoende te beschermen).

De commissie concludeert dat de aan de commissie voorgelegde casus om een dermate uitgebreid advies vraagt dat afgeweken wordt van de standaardprocedure (advies in verslag). Het advies volgt in een aparte brief aan het college. Het concept advies wordt rondgestuurd aan alle leden van de commissie, zodat de leden input kunnen leveren. De commissie streeft naar het uitbrengen van het advies in december.

De commissie concludeert dat de aan de commissie voorgelegde casus om een dermate uitgebreid advies vraagt dat afgeweken wordt van de standaardprocedure (advies in verslag). Het advies volgt in een aparte brief aan het college. Het concept advies wordt rondgestuurd aan alle leden van de commissie, zodat de leden input kunnen leveren. De commissie streeft naar het uitbrengen van het advies in december.

6. Update RO

Verslag:

Dhr. Haverkamp geeft een toelichting over de plannen met betrekking tot het pand Kanaaldijk 30A en de wijk Molenkamp in Heerde. Dhr. Haverkamp geeft aan een voorkeur te hebben voor deze gang van zaken: in overleg op verzoek informatie verstrekken over een bepaalde ontwikkeling. Dan kan ook informatie vooraf worden verstrekt aan de commissie.

7. Stand van zaken advies Omgevingsvisie Heerde

Twee punten:

1. Ambtelijk wordt overwogen om de benoemingstermijn van de leden van de Erfgoedcommissie met 1 jaar verlengen. Hoe kijken de leden van de commissie hier tegen aan?
2. Afspraken college en raad over nieuw beleid met financiële consequenties.

Verslag:

RP geeft korte update over waar de uitvoeringsagenda omgevingskwaliteit en erfgoed waaraan ambtelijk wordt gewerkt. In het college en de raad zijn afspraken gemaakt over de financiering van nieuw beleid: bij de perspectiefnota 2026-2029 wordt een integrale afweging gemaakt over alle nieuwe wensen en voorstellen met financiële impact. Die afspraken raken ook de uitvoeringagenda omgevingskwaliteit en erfgoed. De ambtelijke inzet is om de projecten op de uitvoeringsagenda in te brengen bij college en raad om meegewogen te worden en hopelijk de benodigde financiering te verkrijgen.

Ambtelijk wordt voorzien dat het project om tot keuzes over de invulling van de advisering door de Gemeentelijke adviescommissie (nu in de praktijk nog de Commissie Ruimtelijke Kwaliteit en de Erfgoedcommissie) niet voor het verlopen van de benoemingstermijn van de leden van de Erfgoedcommissie (november 2025) afgerond zal zijn. Ambtelijk wordt onderzocht of de benoemingstermijn met 1 jaar verlengd kan worden. De leden van de commissie wordt gevraagd of zij openstaan voor een eventuele verlenging met 1 jaar. Een meerderheid van de leden staat positief tegenover het voorstel. Afgesproken wordt dit onderwerp op de volgende vergadering te laten terugkomen (actiepuntenlijst, RP).

8. Nieuwe Heerdenaren

Ter bespreking de nieuwste versie van het document Nieuwe Heerdenaren.

Verslag:

De commissie complimenteert JS; er ligt een mooi afgewogen document voor.

FB heeft nog een aanvulling: Zwolse tuinders die in de jaren 50 naar de gemeente Heerde kwamen. Hierover stond recent een artikel in Heerder Historisch. De informatie wordt door JS nog in het document verwerkt.

Aandachtspunt is ook de foto van het huis Het Veen. Mogelijk is dit niet de juiste foto (niet de juiste plek/juiste woning). JS gaat dit na. SvdB vraagt een collega binnen het Gelders Genootschap die betrokken is geweest bij de actualisatie van de gemeentelijke monumentenlijst (2010-2014) om het document door te lezen.

De vraag wordt gesteld of de commissie het document wil afsluiten met adviezen richting het college. Uit het document volgt duidelijk dat Heerde Heerde blijft door het dorpskarakter vast te houden.

Het document wordt opgenomen in het jaarverslag over 2024 met de insteek onderzoek naar nieuwe thema’s, en in dit geval het onderwerp inclusiviteit: belang handhaven dorpse karakter van onze dorpen. En het document wordt op de webpagina van de commissie geplaatst. JS heeft uiteraard alle ruimte om (een uitgebreide versie van) het document daarnaast als artikel op te nemen in Heerder Historisch.

Het document komt de volgende keer terug op de agenda om het document af te tikken (actiepuntenlijst).

9. Document immaterieel erfgoed

FB is hier niet aan toegekomen. Komt een volgende keer aan de orde.

10. Terugkoppeling Commissie Ruimtelijke Kwaliteit

SvdB geeft een vertrouwelijke terugkoppeling.

11. Brainstormen nieuwe actiepunten

Verslag:

Dit punt wordt in de volgende vergadering opgepakt. Hierbij wordt het onderwerp “vier het kanaal” meegenomen (actiepuntenlijst, RP)

12. Actualisatie gemeentelijke monumentenlijst 2010-2014 (actiepuntenlijst nummer 67)

Verslag:

Dit agendapunt wordt doorgeschoven naar de volgende vergadering.

13. Rondvraag

JS draagt twee mogelijke Post65 kandidaten aan: het groene kruisgebouw aan de Emmalaan en de christelijk gereformeerde kerk aan de Acacialaan.

14. Sluiting

WB sluit de vergadering om 21.35 en wenst allen een goede decembermaand.